گیمیفیکیشن (بازی وارسازی یا بازی انگاری) در آموزش الکترونیکی

تهیه شده توسط تحریریه کلاس روم

قبل از هر چیز باید توضیح دهیم که گیمیفیکیشن یا بازی انگاری در واقع استفاده از خصوصیت‌ها و تفکرات بازی گونه است، در زمینه‌هایی که ماهیت بازی ندارند.
حال سوال این است که چگونه می توان با استفاده از این اصل دوره های آموزشی الکترونیکی جذابی طراحی کرد؟
گیمیفیکیشن این روزها از پرکاربرد ترین واژه های دوره های مجازیست، چرا که می تواند صنعت آموزش و یادگیری را دچار تحول کرده و با ایجاد جذابیت دو چندان، خصوصا در دوره های مجازی و آنلاین، به یادگیری کمک شایانی نماید.

آیا گیمیفیکیشن می تواند سطح یادگیری و آموزش را در دوره های الکترونیکی ارتقا دهد؟

گیمیفیکیشن به تازگی به پرکاربردترین واژه در صنعت آموزش تبدیل شده و احتمال می رود به زودی این صنعت را متحول سازد. چرا که دنیای بازی جذابیت بالایی خصوصا برای کودکان، نوجوانان و جوانان دارد.

معنای لغوی گیمیفیکیشن

گیمیفیکیشن در اصل تبدیل و ارائه هر چیزی در قالب بازی است، در بحث مورد نظرِ ما، معنای آن تبدیل و ارائه آموزش و یادگیری در قالب بازی می باشد.

گیمیفیکیشن در صنعت آموزش مجازی چه کاربردی دارد؟

گیمیفیکیشن در اصل استفاده از عناصر مختلف یک بازی به ویژه بازی های ویدئویی در طراحی محتوای یادگیری و مسیر یادگیری است. با به کارگیری این روش می توان دوره های آنلاین جذاب تری ارائه داد، چرا که این روش کمک می کند تعامل دانش پذیران با سیستم آموزش آنلاین و مدرسین افزایش یافته و بر جذابیت آموزش می افزاید که این امر خود باعث بالا رفتن کیفیت در آموزش می شود.

اشتراکات گیمیفیکیشن در آموزش

از عناصری که برای کاربرد در گیمیفیکیشن آموزش می تواند برشمرد عبارتند از:
مکانیسم امتیازدهی / نشان ها / جوایز
دادن پاداش به فراگیران در ازای رفتارهای مشخص و خاص
سطح بندی
ارائه آموزش با تکیه بر مفاهیم قبلی ارائه شده
جداول امتیاز دهی
آموزش تعاملی
آموزش بر اساس سناریوهای از قبل طراحی شده
طراحی مسیرهای آموزشی متفاوت برای کاربران مختلف بر اساس دانسته های قبلی کاربر، علاقه مندی ها و…
به فراگیران این امکان را می دهد که مسیر و سرعت یادگیری خود را انتخاب کنند.

چگونه از عناصر گیمیفیکیشن برای جذاب تر کردن آموزش الکترونیکی بهره مند شویم؟

در اصل استفاده از گیمیفیکیشن همراه کردن مخاطبین و دانش پذیران با سیستم آموزشی است. و در اصلِ یادگیری تغییری ایجاد نمی کند، بلکه باعث افزایش جذابیت فرآیند یادگیری می شود.
به عنوان نمونه می توان از سیستم نمره دهی مداوم به دانش پذیران برای ایجاد انگیزه مطالعه دقیق بهره برد. می توان جوایزی را در نظر گرفت و اشتیاق آنان را برای یادگیری افزایش داد. از مواردی که باید به آن توجه نمود این است که باید به دانش پذیران این فرصت را داد که بدون حس ترس از دست دادن خطر کنند و در این روند همراهی داشته باشند.
همچنین می توان از سیستم سطح بندی استفاده کرد تا حس پیشرفت را در آنان ایجاد نمود. علاوه بر آن می توان از سناریوهای انشعاب استفاده کرد تا به دانش پذیران آزادی انتخاب از بین گزینه های مختلف را داد، بدین ترتیب آن ها گزینه های مختلف را امتحان می کنند و با اشتباه کردن یاد می گیرند از عناصر سرگرم کننده برای تجدید ذهن یاد گیرنده استفاده کنند.

استفاده از گیمیفیکیشن چه سودی دارد؟

۱- افزایش کیفیت یادگیری
گیمیفیکیشن تجربه سرگرمی را در هنگام یادگیری به دانش پذیران می دهد و سطح درگیری آن ها با مباحث را بالا نگه می دارد.
۲- ایجاد محیطی بهتر و جذاب تر برای یادگیری
یک آموزش مجازی که در آن از گیمیفیکیشن استفاده شده است، محیط یادگیری جذابتری است. این محیط دانش پذیران را قادر می سازد بدون هیچ ترسی روی مسائل و مهارت های دشوار تمرکز کنند و از اشتباهات بدون هیچ ترسی یاد بگیرند.
۳- عکس العمل فوری
گیمیفیکیشن این امکان را فراهم می سازد که دانش پذیران تصویری واضح از مکانی که در آن قرار دارند و جایی که برای رسیدن به آن تلاش میکنند داشته باشند. به همین علت امکان عکس العمل فوری را برای آنها مهیا می سازد.
۴- بهبود بخشیدن به رفتارها
استفاده نمودن از امتیاز، دادن نشان و داشتن جداول امتیازدهی در روند مثبت آموزش و یادگیری موثر است و باعث شگفتی دانش پذیران می شود.
۵- گیمیفیکیشن، قابل استفاده برای انوع آموزش
با استفاده از گیمیفیکیشن در آموزش مجازی می توان بسیاری از نیازهای آموزشی را برطرف کرد. این روش در انواع آموزش ها از جمله آموزش فروش، آموزش های استخدامی، آموزش محصول، آموزش پشتیبانی مشتری، آموزش پیروی از قوانین، آموزش مهارت های نرم و … بسیار مناسب است.

گیمیفیکیشن بر تقویت ذهن موثر است

چگونه می توان با بازی فکری و فعالیت های ذهنی، ذهن را تقویت کرد؟
با استناد به تحقیقات علمی می توان دریافت مغز انسان در هر سنی قابلیت آموزش و تغییر را دارد. همچنین ورزش و فعالیت های ذهنی می تواند منجر به زندگی سالم تر، طولانی تر و شادتری شود. مغز انسان در فاصله ی سنی ۱۶ تا ۲۵ سالگی به حداکثر فعالیت خود می رسد. و بعد از گذراندن این محدوده رو به افول می رود. اما در این میان علم ثابت کرده که تمرینات ذهنی و بازی های فکری می تواند باعث تقویت مغز شود.

بازی های فکری موجب فعالیت بیشتر مغز می شود

به طور مثال جدول و سودوکو باعث بالا رفتن فعالیت مغز می شود. هر فردی می بایست فعالیت های مخصوص برای بالا بردن تمرینات ذهنی خود داشته باشد. این تمرینات می تواند روی حافظه، منطق، توجه و مهارت های کلامی تاثیر بسزایی بگذارد. مغز انسان نوروپلاستیک است، یعنی می تواند در طول زمان تغییراتی زیادی داشته باشد و همین امر کمک می کند تا بتوانیم فعالیت های مغزمان را بهبود بخشیم.

هر چیزی که در روزمره با آن ارتباط داریم می تواند بر مغزمان تاثیر بگذارد، مانند اطرافیان، موسیقی، محیط کار، حتی فعالیت های فیزیکی روزمره…
با دانستن این ها می توانیم بازی های فکری و پازل ها را وارد چرخه ی زندگی خود کنیم و ذهن خود را با استفاده از آن ها به چالش بکشیم.

معایب استفاده از گیمیفیکیشن

عده ای معتقدند گیمیفیکیشن ها با بالا بردن سرعت آموزش و ایجاد بازخوردهای فوری، ممکن است محدوده ی توجه دانش پذیران را دچار اشکال کند. دانش پذیران بعد از آن متوقع خواهند بود که از همه ی بخش های آموزشی بازخورد داشته باشند در حالی که گیمیفیکیشن تنها قسمت کوچکی از کل مطلب یادگیری است. بنابراین انواع دیگر آموزش جذابیتی نداشته و این امر موجب سرخوردگی می شود.
علاوه بر آن طراحی استراتژی گیمیفیکیشن کار راحتی نیست، یک استراتژی فکر نشده می تواند بر روال آموزش اثری منفی داشته باشد.

نتیجه گیری و کلام آخر

گیمیفیکیشن، به دلیل مزایای بی شماری که دارد در عرصه آموزش مجازی خواهد ماند. گیمیفیکیشن یک مفهوم عالی است که به طور مداوم در حال تحول است تا خواسته های روز افزون یادگیرنده مدرن را برآورده سازد. استفاده از استراتژی درست کاربرد گیمیفیکیشن در طراحی کلاس آنلاین به دانش پذیر کمک می کند تا بتواند مفاهیمی را که یاد گرفته است به درستی در زندگی واقعی و زندگی کاری به کار بندد.